Het landschap als grondslag

Dwars door de provincie loopt de Utrechtse Heuvelrug. Ten zuidwesten ervan strekken zich het Groene Hart en de Kromme Rijnstreek uit, ten noordoosten ervan liggen de Gelderse Vallei en Eemland. De variëteit aan landschappen vormt de grondslag voor de ontwikkeling van een vitaal en duurzaam landelijk gebied.

Utrechts Programma Landelijk Gebied, I.o.v. Provincie Utrecht, 2023

De eilanden

Binnenin de met zand opgespoten contouren van de eilanden zijn klei en dun slib gedeponeerd. De nederzetting rond de haven bestaat uit een serie ogenschijnlijk willekeurig geplaatste houten gebouwen. De archipel is in korte tijd voor plant, dier en mens een eldorado geworden.

Marker Wadden, 2022

Wisseling van de wacht

Na de Stelling van Amsterdam is ook de Nieuwe Hollandse Waterlinie tot Werelderfgoed verklaard. Het behoud van de waterlinies gaat hand in hand met het revitaliseren van de verdedigingswerken. Eigentijdse ontwerpen voegen zich in de historische inundatielandschap.

Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2019-2022

Honderdjarige

Een eeuw na de oprichting van de Bond van Nederlandse Tuinkunstenaars – tegenwoordig Nederlandse Vereniging voor Tuin- en Landschapsarchitectuur geheten - is de nalatenschap van de initiatiefnemers gedocumenteerd. De rondgang langs de ontwerpen levert juweeltjes op.

100 jaar NVTL, I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2022

Wonen tussen de bomen

De nieuwe woonwijk op het voormalige kazerneterrein voelt als een lommerrijk vakantiepark, maar dan chiquer. De bewoners hebben er genoeg mogelijkheden om zich de publieke ruimte toe te eigenen.

Stadhouderspark, Vught. I.o.v. tijdschrift Blauwe Kamer, 2022

Zigzag

Parallel aan de wetering zigzagt een tweetal hoogspanningsleidingen langs de noordrand van Deventer. Onder de bedrading strekt zich een langgerekt park met een landelijke uitstraling uit. Met de bouw van een nieuwe woonbuurt ten noorden van het park is het randpark een stadspark geworden.

Zandweteringpark, Deventer. I.o.v. Feddes/Olthof landschapsarchitecten, 2021

Campus

Met de aankoop van een voormalig klooster kent de hogeschool nu drie gebouwen. De straat die het terrein in tweeën deelde is opgeheven, alle parkeren werd naar de rand gebonjourd. Een diversiteit aan over de campus verspreide plekken biedt ruimte aan ontmoeting, bewegen en contemplatie. Een assenkruis van paden legt de verbinding met de stad.

BUas campus, Breda. I.o.v. tijdschrift Blauwe Kamer, 2020

Takkenzooi

In bosreservaat Pijpebrandje wordt al meer dan een halve eeuw niet ingegrepen. Als gevolg hiervan ontstaat een bosbeeld dat we in Nederland nauwelijks kennen. Een aantal bomen is met wortelkluit en al omgevallen, andere bomen zijn als luciferhoutjes afgeknapt. De grond ligt bezaaid met een wirwar aan takken.

Speulderbos, Houtdorp. 2020-2021

Weer haven

Met het opengraven van de in jaren zeventig gedempte haven van Zevenbergen worden meerdere vliegen in één klap geslagen. Er stroomt weer zoetwater van het Hollands Diep naar West-Brabant en Zeeland. Daarnaast vormt de ingreep de motor voor de revitalisatie van de kades en aangrenzende pleinen. Ook wordt het stadshart voor de pleziervaart bereikbaar.

Roode Vaart, Zevenbergen. I.o.v. tijdschrift Blauwe Kamer, 2021

Kade

Het tussen de oude stad en de Waal gelegen kadeterrein is gerevitaliseerd. De met keien geplaveide kade eindigt bij het lichtbaken dat de haveningang markeert. De plek biedt een magnifiek uitzicht over Europa’s drukst bevaren rivier.

Waalkade, Tiel. I.o.v. Ivana Zambeli landschapsarchitect, 2020-2021

Delta

Het Nederlandse deltagebied was zijn domein. Op de grens van land en water vond landschapsarchitect Nico de Jonge de inspiratie voor het maken van visionaire ontwerpen voor de Zeeuwse delta, Flevopolders en het rivierengebied.

Luisterrijk cultuurlandschap - Nico de Jonge, landschapsarchitect. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2021

Archipel

De waterkwaliteit van het IJmeer is gebaat bij voortdurende stroming. Daarom bestaat Amsterdams laatste grote stadsuitbreiding uit eilanden. Het aldus ontstane heldere water is het leefgebied van waterplanten, vissen en vogels. Waar op IJburg je ook bent het water is altijd nabij.

Vakvrouwen. I.o.v. Yttje Feddes, Uitgeverij Blauwdruk, 2020

Skelet

Het in de schaduw van de zeehaven en industrieterreinen gelegen Moerdijk kreeg een nieuw dorpshart. Bij de sloop van de Rooms-Katholieke kerk zijn de voorgevel, het betonskelet en de toren behouden. Rond het frame van het gebouw is ruimte gecreëerd voor uiteenlopende activiteiten. De buitenruimte is bij jong en oud in trek.

Dorpshart, Moerdijk. I.o.v. tijdschrift Blauwe Kamer, 2020

Zanddijk

De Prins Hendrikdijk op Texel is op innovatieve wijze versterkt. Voor de zeedijk zijn glooiende duinen geschoven en is een lagune aangelegd. De over de duintoppen en oude dijkkruin getrokken route geeft afwisselend uitzicht op de Waddenzee, de polder en de Hoge Berg.

Vakvrouwen. I.o.v. Yttje Feddes, Uitgeverij Blauwdruk, 2020

Zweven

Eind 19e eeuw was de Wupper de enige plek om in de dichtbebouwde stad een spoorbaan te realiseren. Meer dan een eeuw na aanleg fascineert een ritje met de zweeftrein nog steeds. Niet in de laatste plaats omdat door het bochtige verloop van de rivier het uitzicht op de omgeving voortdurend wisselt.

Schwebebahn, Wuppertal, Duitsland, 2019

Arboretum

Het in de jaren zeventig aan de Adriatische Zee gebouwde vakantieoord bekoort in vele opzichten. De luchtige stedenbouwkundige opzet, de architectuur van de gebouwen en het ontwerp van de publieke ruimte zijn tot in detail op elkaar afgestemd. In de wegbermen, parken, plantsoenen, hoven en tuinen groeit een veelheid aan mediterrane bomen en struiken. Op sommige plaatsen is de variëteit aan soorten zo groot dat je je in een arboretum waant.

Červar-Porat, Kroatië. I.s.m. Ivana Zambeli, magazine ‘scape, I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2021

Waterrijk

Langs de Linge tussen Arnhem en Elst is een serie rietvelden aangelegd. Het eeuwenoude ontginningspatroon vormde de basis voor de omvorming van het landschap. Een uitgebreid paden- en slotenstelsel biedt ruimte aan velerlei vormen van ontspanning.

Het Waterrijk, Elst. I.o.v. Projectorganisatie Park Lingezegen, 2014-2021

Slappe bodem

Het landschap van het Groene Hart klinkt steeds verder in. Uiteenlopende maatregelen op het gebied van waterbeheer moeten de bodemdaling afremmen en de uitstoot van koolstofdioxide terugdringen. Hierdoor zal het gebied haar ware gezicht blijven tonen: een gevarieerd veenlandschap, waarin de idylle van het open boerenland zeker is gesteld.

Groene Hart. I.o.v. Provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, 2019

Nieuw landgoed

In het zuidelijke deel van Park Lingezegen vormen lanen en gemengde hagen het raamwerk. Op de tussenliggende akkers worden op biologische wijze oude graansoorten als spelt, emmer en Gelderse Risweit geteeld. Verspreid door het gebied duiken verbijzonderingen op: een openluchtklaslokaal, een vlindertuin en een gemeenschappelijke moestuin.

Landgoed Doornik, Bemmel. I.o.v. Projectorganisatie Park Lingezegen, 2014-2021

Zonnepark

Op een voormalige boomkwekerij in het Gelderse Hengelo wordt schone energie geoogst. Het aan een woonbuurt grenzende park is ruim van opzet. Langgerekte grondruggen en infiltratielaagtes geleden de zonnevelden, de hoogteverschillen nodigen uit tot spel. Tussen de rijen panelen zijn wandelingen uitgezet. Een kudde schapen begraast delen van het terrein.

Solarpark De Kwekerij, Hengelo (Gld.). I.o.v. tijdschrift Blauwe Kamer, 2019

De IJssel omarmd

De verbinding van Zutphen met de rivier is geïntensiveerd. Nieuwe stijgpunten naar een aan de brug gehangen wandel- en fietsdek vergemakkelijken de oversteek naar de uiterwaarden aan de overzijde van de IJssel. Een op de dijk geplaatst platform biedt een magnifiek uitzicht op het witte stadsfront van de voormalige Hanzestad. De heringerichte IJsselkade nodigt uit tot uiteenlopend gebruik.

IJsselkade, Oude IJsselbrug, Tichelbeeksewaard, Zutphen. I.o.v. tijdschrift Blauwe Kamer, 2019

Tussen de rails

Na de val van de Muur raakte het tussen de stadsdelen Kreuzberg en Schöneberg gesitueerde rangeerterrein in onbruik. Jarenlange inspanningen van omwonenden voorkwamen dat de spoordriehoek aan een autoweg werd opgeofferd. Te midden van de met weelderig groen begroeide rails, oude spoorbruggen en loodsen is een levendig stadspark ontstaan. Het landschapsontwerp omvat een uitgebreid vrijetijdsprogramma.

Park am Gleisdreieck, Berlijn, Duitsland, 2019

Einde maakbaarheid

Het monumentale kunstwerk van de hand van RAAAF en Atelier de Lyon is een eerbetoon aan de Deltawerken, het hoogtepunt van de succesvolle strijd van Nederland tegen het water. Tegelijkertijd markeert de in stukken gezaagde Deltagoot het einde van het tijdperk waarin gedacht werd dat alles maakbaar is.

Deltawerk //, Waterloopbos, Marknesse. I.o.v. Natuurmonumenten, 2018

Hoogwater

Het is zover. De waterstand in de Waal, Rijn en IJssel stijgt een aantal meters. De in de afgelopen jaren opgeleverde Ruimte voor de Rivierprojecten beleven hun vuurdoop. De immense watervlaktes trekken veel bekijks.

Ruimte voor de Rivier. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2018

Pallet

In de Eerste Wereldoorlog vormde de rozentuin voor de uit Europa overgebrachte hybride rozen een veilige haven. Tegenwoordig omvat de in Washington Park gelegen tuin meer dan 650 variëteiten. Het uitgebreide kleurenpallet stemt de bezoekers vrolijk, de geur van de bloemen bedwelmt menige liefhebber.

International Test Rose Garden, Portland, USA, 2019

Veilig en mooi

Met Ruimte voor de Rivier is de Nederlandse delta aan de huidige klimaateisen aangepast. Om een soepele afvoer van grote hoeveelheden rivierwater te bevorderen werden op ruim dertig locaties rivierbeddingen verbreed, nevengeulen aangelegd en uiterwaarden in ere hersteld. De ingrepen vergrootten ook de aantrekkelijkheid en gebruikswaarde van het rivierenlandschap.

Ruimte voor de Rivier, veilig en mooi landschap. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2017

Klimaatadaptatie

Pieken in de waterafvoer en een stijgende zeespiegel dwingen het laaggelegen Zuid-Holland tot het nemen van nieuwe beschermingsmaatregelen. Waar mogelijk wordt de klimaatadaptie gecombineerd met andere ruimtelijke opgaven. Verschillende integraal ontworpen projecten geven het voorbeeld.

Zuid-Holland. I.o.v. Provincie Zuid-Holland, 2017

Deltagoot

Door water in grote golven tussen de betonnen wanden te laten bulderen werd de kracht van de pijlers van de Oosterscheldedam, het sluitstuk van de Deltawerken, getest. Het in onbruik geraakte bassin is naar ontwerp van RAAAF en Atelier de Lyon tot kunstwerk verzaagd.

Waterloopbos, Marknesse. I.o.v. Natuurmonumenten, 2016-2018

Groene revolutie

Zuid-Holland is grootenergieverbruiker. Halverwege deze eeuw moet de energiewinning in de provincie volledig duurzaam zijn. Goeree-Overflakkee wil daar niet op wachten. Het eiland is al in 2020 energieneutraal. Wind- en zonneparken, biogasinstallaties, een getijdencentrale op de Brouwersdam voorzien op termijn zelfs een deel van de Rotterdamse haven van schone energie.

Zuid-Holland. I.o.v. Provincie Zuid-Holland, 2017

Ontpoldering

Tientallen nieuwe bruggen overkluizen de door weides en akkers meanderende kreken. Op gemalen gemonteerde uitkijkpunten bieden een magnifiek uitzicht op het deltalandschap. De ontpoldering is een van de grootste rivierverruimende projecten van het land. Bij hoog water stroomt het rivierwater van de Nieuwe Merwede via in de bandijk aangebrachte openingen door de Noordwaard de Biesbosch in. Het zoetwatergetijdengebied trekt vele vogels aan.

Noordwaard. I.o.v. Robbert de Koning landschapsarchitect, 2015-2017

Eb en vloed

Door het vijf meter grote peilverschil tussen het oude land en de nieuwe polder was er in de schaalmodellen altijd stromend water voorhanden. Onderzocht werd welke effecten stroming, golfslag en eb en vloed op de waterbouwkundige werken hadden. Nadat de ingenieurs het waterloopkundig laboratorium naar Delft verplaatsten nam de natuur meer en meer bezit van de proeflocatie.

Waterloopbos, Marknesse. I.o.v. Natuurmonumenten, 2016-2017

Nieuwe energie

Waar ooit kranen draaiden en steenkool en hout werden opgestapeld, ligt nu een plein. Het in de voormalige elektriciteitscentrale gehuisveste Energiehuis en een nieuwe bioscoop begrenzen de publieke ruimte. De op het industriële verleden geïnspireerde pleininrichting verleidt bezoekers tot uiteenlopende activiteiten.

Energieplein, Dordrecht. I.o.v. LANDLAB, studio voor landschapsarchitectuur, 2016

Bouwstenen

Het aftichelen van de uiterwaarden dient meerdere doelen. De winningen verruimen het stroomprofiel in het winterbed. Rivierklei is reeds eeuwen dé grondstof voor de baksteenindustrie. En toegepast als deklaag voorkomt het materiaal dat de bandijken verweken. Menige kleiput is uitgegroeid tot natuurparadijs.

Rijnwaardense Uiterwaarden en Ooijpolder. I.o.v. Staatsbosbeheer, 2013-heden

Ideaal landschap

Grillig gevormde meertjes vullen de dalen, over de velden verspreide boomgroepen verschaffen de waarneming extra diepte. Door de landschapstuinen dwalend vangen het landhuis, tempeltjes, obelisken en klassieke bruggen om beurten de blik. Met dank aan de ha-ha loopt de geïdealiseerde natuur naadloos over in het Engelse heuvelland. Ruim tweeënhalve eeuw na aanleg liggen de door Lancelot 'Capability' Brown voor de aristocratie ontworpen tuinen er nog goed bij.

Engeland, 2016

Geknipt en geschoren

De gazons zijn gemaaid, het onkruid gewied. Het snoeisel van de hagen is opgeruimd. Dankzij de inspanningen van de hoveniers liggen de terreinen rond de universiteiten, ziekenhuizen en musea er piekfijn bij.

Nederland. I.o.v. de Enk Groen & Golf, 2015-2016

Rivierpark

Meteen na oplevering van de rivierverbreding is de Spiegelwaal tot leven gekomen. Verlengde en nieuwe bruggen nodigen fietsers, joggers en wandelaars uit tot het maken van rondjes. De verscheidenheid aan oevers langs de nevengeul leidt tot uiteenlopend gebruik. Op mooie dagen liggen de stranden vol zonaanbidders. Bij hoogwater is het kruisen van de nabij de inlaat gelegen drempel een belevenis.

Lent. I.o.v. gemeente Nijmegen, 2016

Open

Het kortgeleden aangelegde regionale park heeft het rivierenlandschap tussen Arnhem en Nijmegen opengelegd. Hoegenaamd zonder een auto tegen te komen doorkruisen fietsers er nu de landerijen. Oude en nieuwe lanen, paden door de velden en langs de waterkant wisselen elkaar daarbij af.

Park Lingezegen. I.o.v. Projectorganisatie Park Lingezegen, 2014-2021

Schone energie

De in internationaal verband gemaakte afspraken over hernieuwbare energie hebben een flinke impact op het cultuurlandschap. De komst van grote aantallen windturbines en zonnepanelen is vergelijkbaar met vorige transities in de energiewinning: de ontbossing, de ontginning van het hoogveen en het aanboren van olie- en gasvelden.

Nederland. I.o.v. College van Rijksadviseurs, 2014-2015

Ter verdediging

Bij militaire dreiging zette het leger laaggelegen landerijen onder water. Vestigingen en schansen bewaakten de doorgangen in de inundaties. In later eeuwen werden hiervoor forten en bunkers ingezet. Verspreid over de Nederlandse delta liggen meer dan tien waterlinies. Een variëteit aan verdedigingswerken houdt de militaire historie afleesbaar.

Nederland. I.o.v Waterliniemuseum, Provincie Utrecht, 2015

Ruimer

Enkele bijna-overstromingen leidden in rivierenland tot een keur aan landschappelijke ingrepen. Op tal van plaatsen zijn dijken teruggelegd, nevengeulen en kreken gegraven, nieuwe bruggen geslagen. In de weg liggende woningen en boerderijen zijn naar eilanden en terpen verplaatst. Pas bij hoogwater worden de contouren van de verbrede overstromingsvlaktes volledig zichtbaar.

Nederland. Jaarboek Landschapsarchitectuur en Stedenbouw in Nederland 2014. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2014

Weer populier

Polder na polder markeren de rijen bomen de kronkelende slaperdijken. Nadat een coulisse is gekapt worden nieuwe staken geplant. ’s Zomers houdt het op de wind ruisende gebladerte de herinnering aan de tijd dat de Schelde tegen de zeewering klotste levend.

Zeeuws Vlaanderen, 2008-2016

Oase

Het voormalige busplatform is veranderd in een oase. Velden vol bloemen en wuivende grassen heten de reizigers welkom. Het succes van de omvorming van het stationsplein is afleesbaar aan het intensieve gebruik. De banken en terrassen in de tuin zijn veelal bezet.

Orlyplein, Amsterdam. I.o.v gemeente Amsterdam, 2015

Bult

In het vlakke Nederlandse landschap springt elke rimpeling in het oog. Stuwwallen en keileemheuvels spannen de kroon. Bovenop de bulten is het ook feest. Het uitzicht op de omgeving is veelal majestueus.

Nederland, 2009-2016

Netwerken

Door verschillende verkeersnetwerken met elkaar te verknopen wordt het reizen per openbaar vervoer aantrekkelijker. De multimodale vervoersknooppunten dragen bij aan de duurzame ontwikkeling van mobiliteit én stad.

Nederland. I.o.v. College van Rijksadviseurs, 2014

Miniwoestijn

Boskap, overbeweiding en het afplaggen van heide leidden in vroeger eeuwen tot uitgestrekte zandverstuivingen. Bosaanplant heeft het stuifzand van weleer inmiddels gedecimeerd tot enkele relicten. Maar waar voorheen het zand de omliggende landerijen en natuur bedreigde, bedreigt nu de natuur het stuifzand. Om de oprukkende planten en boompjes van de terreinen te verwijderen zetten de beheerders op gezette tijden shovels in. Curieus genoeg ervaren veel recreanten de kale zandvlaktes juist als het summum van ongerepte natuur.

Nederland, 2003-2014

Tussen zoet en zout

Het Zeeuwse landschap begint en eindigt bij de dijken. Akkers worden er door rechte wegen doorsneden, de boerderijen staan verspreid in het land. Een door de klei slingerende sloot verraadt een oude geul. Op de kruin van de zeedijk ontvouwt de delta zich: zeearm én polder zijn in een oogopslag te aanschouwen.

Zeeland, 2014-2015

Pioniers

Op plekken die enkele jaren terug nog voor woningbouw bestemd waren wordt nu andijvie verbouwd, is een nederzetting van zeecontainers verrezen of legt de buurt een pop-up park aan. Verlaten fabrieken en leegstaande kantoren trekken uiteenlopende creatieve initiatieven. Op een groeiend aantal plaatsen vormt vindingrijk hergebruik de motor voor nieuw stedelijk leven.

Nederland. I.o.v. College van Rijksadviseurs, 2014

Over water

Het veer is het rustpunt in de reis. De overtocht biedt ruimte om een eind weg te kijken. Naar de naderende overkant. Of de rivier af om te zien of er schepen passeren.

Nederland, 2006-2015

Nieuw leven

De sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw niet langer operationele waterlinie is voor het grootste deel aan de openbaarheid prijsgegeven. Het verlaten verdedigingsstelsel is door vele partijen opgemerkt, de meeste forten zijn aan een tweede leven begonnen. De militaire objecten vormen een aansprekend decor voor een diversiteit aan herbestemmingen.

Nieuwe Hollandse Waterlinie. I.o.v Waterliniemuseum, Provincie Utrecht, 2014

Dak

De voormalige vuilstort biedt uiteenlopend vertier. Voor de golfers doet het geaccidenteerde terrein niet onder voor een baan in heuvelrijk Zuid-Limburg. All terrain bikers slalommen over de hellingen en masse naar boven. Bij helder weer zijn vanaf de top van de belt de Sint-Jan in ’s-Hertogenbosch en de Kempense steenbergen waarneembaar. De 60 meter hoge afvalberg wordt ook wel het dak van Brabant genoemd.

De Gulberg, Nuenen, 2014

Leve de tuin

De bezoekers aan de voorjaarsbeurs laten zich inspireren door een variëteit aan tuinontwerpen. Een tuin vertelt een bijbels verhaal, even verderop slaat de romantiek toe. Liefhebbers van moestuinieren, wellness en chillen komen ook aan hun trekken.

’s-Hertogenbosch. I.o.v. LANDLAB studio voor landschapsarchitectuur, 2015-2016

Op palen

Auto’s en fietsers rijden er over de kwelder naar het strand. Ter bescherming tegen het hoge water zijn alle voorzieningen op palen gezet: restaurants, een zeilschool, de openbare toiletten, de uitkijkpost van de badmeester en de strandkorfverhuur. En raakt de omgeving van een paviljoen door plantengroei overwoekerd dan wordt nieuw zand aangevoerd, zodat de strandpret kan voortduren.

Sankt Peter-Ording, Duitsland, 2010

Over de grens

Op een paar plekken zijn de 150 jaar oude bomen vervangen door rijen nieuwe beuken. Op andere plaatsen doet de natuur haar werk: zaailingen van de scheibomen maken zich langzaam maar zeker van de 25 kilometer lange omlijsting van het oude landgoed meester. De wandeling maakt één ding duidelijk: de grens van Planken Wambuis zal nog eeuwen in het landschap zichtbaar blijven. Zij het met beuken in een wilder verband.

Wild en bijster land, Planken Wambuis. I.o.v. Natuurmonumenten, AFdH Uitgevers, 2013

Voor nood

Om de naoorlogse woningnood te lenigen ruilde Nederland vis en aardappelen met Oostenrijk tegen montagewoningen. Bijna zeventig jaar later zijn de uit bouwpakketten opgetrokken noodwoningen nog altijd in trek. Niet in de laatste plaats omdat de panden veelal mooi gesitueerd zijn en grote tuinen hebben. In een aantal steden en dorpen staan de houten huizen zelfs op de monumentenlijst.

Nederland, 2014-2015

Door de tijd

De romantiek, de nieuwe zakelijkheid, terug naar de natuur, een ode aan het cultuurlandschap. De parken in en rond Arnhem representeren ieder een andere stijlperiode in de landschapsarchitectuur. En elke publieke ruimte genereert eigen vormen van gebruik.

Ruimte om dieper adem te halen, Lingezegen en de parken van Arnhem en Nijmegen. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2013-2014

Wachten

Zowel in de dorpen als langs de buitenwegen is men er in Vlaanderen bij regelmaat vanuit gegaan buren te zullen krijgen. Vanwege dit vooruitzicht zijn de op de eigendomsgrens geplaatste woningen van wachtgevels voorzien. Het verschijnsel levert surrealistische taferelen op. Menigmaal lijkt het alsof een pand uit een rij is geplukt en zo in het veld gedropt. Op plaatsen waar de blinde gevels ruw zijn afgewerkt is het net of het belendende huis is afgebroken.

België, 2014

In de polder

Nederlands laagland behoort tot de meest vruchtbare landbouwgebieden van de wereld. Of er nu vee wordt gehouden, bieten worden verbouwd of bloembollen geteeld, de vlaktes worden door productie gedomineerd. Hierdoor ontstaat ruimte om een eind van je af te kijken.
In de meeste polders reikt het blikveld tot de horizon. In een landschap waar maar weinig boven het maaiveld uitsteekt vallen zaken die van het algemene beeld afwijken al snel op. Te beginnen met een boom aan de slootkant.

Nederland, 2009-2015

Foto

De plaats van actie is altijd een toeristische hotspot. Om beurten wordt voor de bekende achtergrond geposeerd. Soms wordt een voorbijganger aangeschoten met de vraag of deze een foto wil maken. Een selfie biedt tegenwoordig ook uitkomst. Aldus worden over de hele wereld plekken verzameld. Bij thuiskomst wordt het bewijs gekoesterd. Kijk, hier waren we.

Diverse landen, 2002-2014

Naar zee

De kusten van de twee buurlanden zijn elkaars contramal. In België wordt de zestig kilometer lange boulevard hier en daar door een duin onderbroken, in Nederland liggen de badplaatsen in de duinen verscholen. In aanvulling op het langgerekte zandstrand en de boulevards bieden dijken, landtongen en havenpieren ruimte om uit te waaien en in de verte te staren.

Nederland, België, 2007-2013

In de watten

Honden worden in New York behandeld als volwaardig lid van het gezin. De huisdieren gaan net als de kids naar de crèche of krijgen een oppas over de vloer. De stad lijkt meer uitlaatplekken voor honden dan kinderspeelplaatsen te huisvesten. De hondenliefde kent geen grenzen. Getuige de etalages van de pet shops worden de viervoeters windjacks en trapauto’s cadeau gedaan.

New York City, USA, 2009

Op zicht

Hoe in een landschap waarin de uitzichten vaak adembenemend zijn ongelukken voorkomen? Voorafgaand aan het indienen van een bouwaanvraag wordt ter plaatse van een geplande bouw een Bauprofile opgetrokken. Ook uitbreidingen van een reeds bestaand gebouw worden op ware grootte gevisualiseerd. Het staketsel, dat tevens de hellingshoek van het dak aangeeft, maakt vanuit elk gewenst standpunt inzichtelijk hoe de nieuwbouw - even afgezien van de architectuurstijl - zich tot de omgeving gaat verhouden.

Zwitserland, 2006-2013

0.11 meter

Op het punt waar de Rijn zich splitst wordt de rivierbedding verdiept en verbreed. Een nieuw regelwerk verdeelt de waterafvoer tussen de Waal en het Pannerdensch Kanaal. De maatregelen leiden bij piekafvoeren tot een elf centimeter lagere waterstand benedenstrooms. In de uiterwaarden wordt een aaneengesloten natuurgebied gerealiseerd. Hoe de ingrepen ook uitpakken, de magnifieke vergezichten over het water blijven.

Rijnwaardense Uiterwaarden. I.o.v. Staatsbosbeheer, 2013-heden

In het bos

Vanuit de laagte lijken de heuvelopwaarts groeiende beuken extra groot. Op de vochtige leembodem bereikt het eeuwenoude geboomte hoogtes tot boven de 40 meter. Wandelaars - en honden nog meer - vallen onder de reuzenbomen in Park Sonsbeek in het niet.

Ruimte om dieper adem te halen, Lingezegen en de parken van Arnhem en Nijmegen. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2013-2014

Turquoise

Al meer dan anderhalve eeuw trekt het aan de noordkust van Cornwall gelegen St Ives kunstenaars - en in navolging daarvan toeristen - aan. Het in de Keltische Zee reflecterende licht is er van een ongekende intensiteit. Waar in de kustplaats je ook kijkt, het azuurblauw en zeegroen zijn niet van de lucht.

Saint Ives, Engeland, 2014

Naar bed

Berceaus stammen uit de tijd dat het voor adellijke dames mode was om er bleek uit te zien. In een loofgang konden vrouwen, zonder in de zon te hoeven komen, onbekommerd buiten wandelen. Anderhalve eeuw na aanleg is de Groene Bedstee nog steeds een bijzonder landschapsarchitectonisch element. Het honderden meters lange gewelf meandert over de heuvel. Omdat rondom de beukenaanplant geen bomen staan is de slingerende slang van een afstand goed te zien.

Landgoed Mariëndaal, Arnhem, 2013

Mooie blom

Twee maanden per jaar vereeuwigen fotocamera’s, smartphones en tablets Hollands glorie. Uit alle delen van de wereld stromen de bezoekers toe. En of men nu zelf fotografeert of gefotografeerd wordt, bij zo’n kleurenpracht begint bijna iedereen te stralen.

Keukenhof, 2014

Gekoelde champagne

Ruim twee eeuwen terug liet de toenmalige eigenaar van landgoed Sonsbeek de Koude Vijver uitgraven. In de naast het water opgeworpen heuvel verrees een ijskelder. Bij vorst werden de uit het ijs gezaagde blokken ondergronds opgeslagen. ’s Zomers kon de baron zijn gasten op gekoelde champagne trakteren. Tegenwoordig is de door een beekje gevoede vijver bij honden in trek. Bij mooi weer nemen de viervoeters een koud bad.

Ruimte om dieper adem te halen, Lingezegen en de parken van Arnhem en Nijmegen. I.o.v. Uitgeverij Blauwdruk, 2013-2014

Groen verzoent

Een nieuwe landbouwschuur of stal nodig? Een vloer leggen, een stalen frame oprichten, een stel sandwichpanelen ertegenaan en klaar is Kees. Maar hoe de burgers te vriend te houden die bedrijfshallen in het landschap bezwaarlijk vinden? Met groene gevelplaten kraait naar de nieuwbouw geen haan.

Nederland, 2013-2014

In de schaduw

Op het ter stimulering van de noordelijke economie aangelegde project lagen de voor de industrie bestemde kavels lange tijd braak. Een elektriciteitscentrale, een veerdienst naar Borkum en incidenteel een cruiseschip uit Papenburg dat in het havenbekken werd afgebouwd. Dat waren de activiteiten. Vanaf het begin van de aanleg weten recreanten de haven wel te vinden. Elk seizoen biedt het terrein ongeorganiseerd vertier. Zoals in de luwte van de windturbines, dijk en havenpier.

Eemshaven, 2013

Vakantie

Al meer dan vijftig jaar wordt in het voorjaar aan de voet van de duinen een rij strandhuisjes geplaatst. De camping is opgezet om mensen uit de Zaanstreek een goedkope vakantie aan zee te bieden. Alle vakantiegangers zitten wat betreft het panoramische uitzicht op de eerste rang. Zonnepanelen op de daken leveren tegenwoordig de benodigde elektriciteit. Persoonlijke noten - in de vorm van zonneschermen, windvanen en verschillend gekleurde kozijnen - vrolijken de zomerverblijven op.

Bad Noord, Egmond aan Zee, 2014